Interview Krisztina de Châtel - Podium Hoge Woerd
10 februari 2025
Interview Podium Hoge Woerd Magazine – Choreograaf Krisztina de Châtel neemt je in de herneming van de iconische voorstelling Typhoon uit 1986, mee in een dansvoorstelling vol kracht en eenvoud, begeleid door de pianoklanken van Simeon ten Holt. Precies 39 jaar na de wereldpremière zal de voorstelling hernomen worden in coproductie met Introdans. We gingen met Krisztina en Roel Voorintholt (Artistiek Directeur Introdans) in gesprek over de verwachtingen, thematiek en het maakproces van de voorstelling.
Typhoon van Introdans is op woensdag 30 april te zien bij Podium Hoge Woerd.
Op 30 april staat Typhoon op ons podium. Wat kunnen we verwachten?
K: “Drie windmachines staan op toneel. Dan komen vijf dansers op, met samengebalde vuist en staan klaar op de zachte klanken van de piano (op band). De eerste danser doet de basisbeweging die steeds verder opgebouwd wordt in de loop van de choreografie: van rust naar storm. Hierna volgen de andere dansers en de combinaties ontstaan al gauw: twee tegen drie dansers, vier tegen één danser et cetera, tot ze unisono met zijn vijven verder gaan. Gauw komen de cirkelende armen als een propeller; mijn inspiratie hiervoor kwam van vliegtuigen.”
R: “Een fascinerend werk uit het rijke oeuvre van Krisztina. Met minimalistische bewegingen gaan de dansers de strijd met het eind aan.”
En wat vind je ervan dat Introdans deze voorstelling, die toch al best lang geleden is gemaakt door jou, opnieuw gaat dansen?
“Ik was zeer blij toen ik de snelle en positieve reactie van Roel kreeg, en wilde het amper geloven. Ook heeft hij – natuurlijk in overleg met zijn collega’s – in korte tijd een speelperiode vastgelegd. Hij kende mijn werk. Voor mij is het echt fantastisch dat Typhoon terugkomt. En wat het ook zo bijzonder maakt is het overtuigende geloof van een gezelschap: bereid om andere choreografen kansen te geven. Ik ben ook zo blij met de kwaliteit van de dansers en met het hele team: betrokken en zo aardig.”
De herneming van Typhoon komt 39 jaar na de première. Denk je dat de thematiek van strijd en beweging vandaag de dag nog even relevant is? Waarom wel of niet?
“Het is zeker relevant! Meer dan ooit leven we in een heftige storm. Ook dansgroepen worden weggewaaid uit de kunstwereld. Het is steeds weer een eeuwige strijd, om als creatief persoon door kunnen gaan. Je krijgt juist continu tegenwind te verduren met vreemde en niet overtuigende argumenten. Maar je geeft niet (snel) op, net als de dansers die pas stoppen als de wind minder wordt en uit gaat en ze fysiek echt niet meer kunnen.”
Hoe ziet het maakproces eruit van livemuziek, bijzondere geluidsontwerpen zoals de windmachines, en krachtige dans in een dansvoorstelling? Met andere woorden: hoe is alles samen gekomen tot deze voorstelling/choreografie?
“Ik had al eerder en vaker op muziek van Philip Glass gewerkt. Ik leerde Simeon ten Holt persoonlijk kennen en was gek op Canto Ostinato. Ik kreeg van hem veel vrijheid hoe ik de muziek in elkaar kon te zetten. De rustig beginnende dans van een persoon en een hand, met telkens enorm veel variatie was zeer inspirerend. Ik bouwde de dans op met veel ruimtelijke patronen die continu veranderen, net zoals in de muziek van Simeon. Dat maakt het niet makkelijk voor de dansers. De alsmaar veranderende structuren en langzame verschuivingen: alles kwam mede door en geïnspireerd op de muziek. De windmachines staan eerst 20 minuten niet aan, maar dan steekt de wind op, van zacht naar heel hevig. Het is een zwaar stuk om te dansen maar door de jaren heen genoten alle dansers enorm ervan.”
Hoe ga je om met de balans tussen de fysieke kracht van de dans en de subtiele impact van de muziek en geluid?
“In het begin wordt vaak apart gedanst maar naarmate meer klanken en variaties van de vier piano’s komen, word je gedwongen tot complexe patronen, ook al zijn het maar vijf dansers. Als de muziek heel heftig wordt, heb ik op sommige punten de reactie in de dans hierop juist subtiel gedaan. Immers altijd parallel met de muziek wordt voorspelbaar. Uiteraard blijft het heftig -vooral het cirkelen met de armen, maar ook heftiger door de muziek. En dan komt het einde: een cirkelpatroon waar de dansers echt niet tegen de wind op kunnen. Waardoor als het ware de dansers weggewaaid worden, naar het oneindige. Moe maar voldaan, want ze hebben dan een flinke strijd achter hun rug.”
Kun je iets vertellen over de keuze voor de muziek van Simeon ten Holt en hoe deze past bij de energie van de dans?
“Het past erg goed, juist de energie van de vier piano’s en dan bovenop de machines. Met live muziek zou echter niet kunnen, vanwege de enorme overheersing van de windmachines. Er zijn dus drie elementen die strijden: dans, de muziek en het geluid van de machines. Juist deze combinatie en confrontatie, is de kracht van Typhoon.”
Wat hoop je het publiek te kunnen meegeven na het zien van Typhoon?
K: “Dat ze alle elementen als een geheel beleven en beseffen dat we steeds moeten blijven strijden voor harmonie, schoonheid en samenhang, in alles wat er met ons gebeurt. Dat je juist met lichaam en muziek op toneel in staat bent deze strijd te leveren en daardoor het streven naar harmonie, schoonheid en samenhang kan uitdrukken. Dezelfde factoren uit ons dagelijks leven.”
R: “Dat je je mee mag laten voeren met de minimalistische beweging van Krisztina en de meditatieve compositie van Simeon ten Holt.”
Wie mag deze voorstelling echt niet missen?
K: “Degenen die benieuwd zijn naar telkens herhalende, maar sterk opgebouwde en gevarieerde dans en muziek. In samenspel met intrigerende windmachines. Die van complexiteit en van ruimtelijke confrontaties houden. Mensen die van concentratie en alertheid houden. Er gebeurt veel, dus als toeschouwer moet je alert blijven en je overgeven aan de muziek en dans. En mensen die van mooie dansers houden, van hun lichamelijke schoonheid en kracht.”
R: “Iedereen die even prikkelarm wil wegdromen!”