Issam Zemmouri is dit jaar gastdanser in HubClub 26, een coproductie van Introdans en Holland Dance Festival. In deze voorstelling werken gerenommeerde choreografen samen met Introdansers en performers uit diverse werelden om bestaand werk een nieuw leven te geven. HubClub 26 gaat 6 februari 2026 in première tijdens Holland Dance Festival.
In dit interview in NRC vertelt Issam over zijn nieuwe creatie Countdown: hij raakt binnenkort het licht in zijn ogen kwijt, maar nú wil hij zijn publiek laten ervaren hoe het is om je met andere zintuigen te oriënteren in de wereld, met je vingers.

Lees meer over HubClub 26.

9 september, 2025
door Hassnae Bouazza
Amsterdam

Een danssolo waarbij het niet gaat om het zien, maar om het voelen: dat is waar Issam Zemmouri’s Countdown om draait. Zemmouri (1994) ontvluchtte Marokko vanwege zijn geaardheid en kreeg in 2021 asiel in Nederland waar hij al snel naam maakte met zijn optredens in binnen- en buitenland.

Zijn nieuwe voorstelling, die op het Amsterdamse Fringe Festival in première gaat, ‘powered by ZID Theater’, is een zoektocht naar een methode om mensen die slecht zien of blind zijn toch te kunnen laten genieten van kunst.

Na binnenkomst krijgen bezoekers een nachtmasker op en moeten aan de hand van een touw de route naar de zaal volgen waar het geluid van water klinkt en de geur van jasmijn de ruimte vult.”Als ik naar een toneelvoorstelling ga, ga ik altijd op de eerste rij zitten en mis ik 90 procent van wat er op het podium gebeurt.” Zemmouri lijdt aan een erfelijke oogaandoening, staafkegeldystrofie, die resulteert in gezichtsverlies. Hij heeft nog maar 4 procent zicht, hij noemt het een lichtstraal die tussen hem en het duister in staat.

In zijn voorstelling staan de zintuigen centraal; met behulp van vibraties, geuren, rook, water en aanrakingen hoopt hij slechtziende en blinde bezoekers zijn kunst te laten ervaren en andere bezoekers mee te trekken in zijn wereld. „Mensen moeten leren te kijken met hun vingers, dat heb ik ook geleerd.”

Bewegingspoëzie
Zemmouri noemt het een sociale en zintuiglijke ervaring die constant verandert, omdat zijn leven dat ook doet. „Dit is voor mij een soort levensvoorstelling, dus elke maand, misschien zes maanden zul je een andere versie zien.” Het is voor hem ook een manier om de principes van kunst te verkennen, waarbij de nadruk niet op het licht of het decor ligt, maar op die ene persoon in een verder lege, donkere ruimte zonder muziek, maar met veel spoken word en poëzie die hij met zijn lichaam vertolkt, ‘bewegingspoëzie’. „In het donker”, hij pauzeert even om na te denken, „moet iedereen op zijn zintuigen leunen.”

Zemmouri praat geanimeerd, je ziet niet aan hem dat zijn zicht bijna helemaal weg is. Collega’s vergeten soms dat hij amper kan zien, vertelt hij, omdat hij soepel door de ruimtes en over straat beweegt. Dat komt omdat hij alles zo vaak heeft gedaan, herhaald, dat hij precies weet waar hij moet lopen, naar welk perron hij moet en waar zijn spullen in huis staan. Maar als er een treinstoring is of een verandering van perron, „heb ik pech”.

Zemmouri heeft drie lang jaar ziekenhuizen in Nederland, België en Duitsland bezocht in de hoop op genezing, maar heeft zich er nu bij neergelegd dat er geen oplossing is voor hem. „Het is een soort fade-out. Het was heel raar voor me om dit te moeten accepteren. Hoe kan ik nog leven, dacht ik. Hoe kan ik blijven werken, dansen, acteren. Ik vroeg me ook af waarom ik bang was voor het donker, misschien is het geen vijand en kan het een vriend worden. Zover ben ik nog niet – er vrienden mee zijn – maar ik heb gemerkt dat ik er iets anders voor terugkrijg, iets anders leer, andere manieren om de dingen te doen, mijn zintuigen worden scherper.”

Uit zijn voorstelling:
Wees niet bang voor het donker…
Misschien is het geen vijand, maar een stille vriend.
Een schuilplaats,
waar je ziel begint te schijnen voordat je ogen ooit licht zien.

Donker? Het is alleen de afwezigheid van licht. Niet meer.
Maar misschien… precies wat je nodig had om het licht in jezelf te vinden.

Videobellen met zijn moeder
”De duisternis neemt op een zachte manier mijn leven over. Het gaat gestaag. Ik merk het niet eens tot het me opvalt dat ik bepaalde dingen niet meer zie.” Hij noemt als voorbeeld spullen in huis, maar ook het videobellen met zijn moeder in Marokko. Door het licht dat hij nog waarneemt, kan hij haar foto’s op de mobiel extra uitvergroten om haar gezicht te zien. Hij probeert de foto van zijn moeder in zijn herinnering te planten, uit angst dat wanneer het donker het overneemt, hij haar gezicht niet meer voor zich kan zien. Die straal licht is voor hem de overgebleven connectie met de buitenwereld. „Ik zie aan de manier waarop iemand beweegt wie het is, een vriend of zus. Het licht dat ik nog zie, helpt me dingen te herinneren. Waar ik me nu in bevind, is niet de duisternis, maar de weg ernaartoe.”

Hij mist het om iets te zien en direct te weten wat het is en hij mist kleuren. Soms, bekent hij, is het beter om je niet te realiseren wat er gebeurt in je leven en gewoon door te gaan. Zijn voorstelling is een manier om uiting te geven aan deze verregaande veranderingen. „Kunst is voor mij geen luxe, maar een manier om mensen te laten zien wat er gebeurt in het leven. Kunst is er om het uit te schreeuwen.”

Het voelt voor Zemmouri alsof hij voor de tweede keer moet vluchten in zijn leven; de eerste keer Marokko verlaten en nu naar een leven vol duisternis, omdat het licht in zijn ogen dooft. „Ik heb geen keus. Het is als een reis voor me, ik ga naar een andere plek en ik weet niet of ik daar welkom zal zijn, welke mogelijkheden ik zal hebben en of ik veel zal kunnen doen.”

Countdown is op 5, 6, 11 en 12 september te zien op het Fringe Festival. Info: amsterdamfringefestival.nl

Choreograaf en danser Issam Zemmouri: ”Het is als een reis voor me, ik ga naar een andere plek en ik weet niet of ik daar welkom zal zijn.”

Lees het interview in NRC