22 januari 2023

Ter gelegenheid van ons nieuwe programma BACH spraken we met choreograaf Andonis Foniadakis over zijn stuk Selon désir. Bijna twintig jaar geleden – in 2004 – creëerde hij het stuk in Genève. Bij Introdans werd het voor BACH opnieuw ingestudeerd.

Andonis: “Letterlijk betekent Selon désir voor mij ‘volgens verlangen’ en dat ontstond omdat ik een verlangen had om iets te doen met deze muziek van Bach. Dus voor mij is het ten eerste een perfecte combinatie van twee woorden. Daarnaast is het een titel die genoeg openlaat voor eigen interpretatie.”  
 
“Choreografisch gezien is het een zeer ambitieus stuk. Ten eerste omdat het gemaakt is op de openingen van twee wereldberoemde stukken van Bach, de Matthäus en de Johannes passie. Deze zijn zo monumentaal, zo maximaal en krachtig, maar wel ieder op hun eigen manier, dat het wel een uitdaging was om een combinatie te maken van de twee.” Andonis dook vervolgens in de constructie van de muziek én hij bestudeerde veel schilderijen uit de barokperiode. De hemel wordt hierin geportretteerd als kleurrijk en licht en deze schilderijen hebben een heldere opzet in de zin van de ruimte die gebruikt wordt. De weergave van de hel is echter donker, een beetje anarchistisch. Selon désir werd zijn vertaling in dans van deze twee uitersten. Andonis: “Ik combineerde de muziek met mijn observaties van de schilderijen én ik dook in de religieuze aspecten van hemel en aarde. Het is daardoor een erg symmetrisch, bijna wiskundig en hoogstaand technisch stuk geworden over verheerlijking, maar ook over het lijden. In één stuk van 22 minuten worden spiritualiteit en goddelijkheid gecombineerd met het vlees, het lichaam, het verlangen en de verwoesting.” 
 
Handtekening 
Andonis legt uit dat hij met Selon désir twintig jaar geleden in feite zijn choreografische handtekening definieerde wat betreft de kwaliteit en de creatie van zijn bewegingen. “Deze zijn natuurlijk altijd in ontwikkeling, maar in de basis zijn het kenmerken als: serieusheid, continuïteit, dynamiek, flow, definitie, de combinatie van klassieke dans met moderne dans en energie. Ik denk dan ook dat het een stuk is van een hoog technisch niveau. Het vraagt veel muzikaliteit en coördinatie van de dansers om vervolgens helemaal ‘vrij’ te kunnen zijn.” Selon désir bevat veel lichaamscontact, individuele solo’s, draaien, sprongen, flows. “Voor mij is het een compleet palet van wat een danser fysiek zou moeten kunnen uitvoeren. Een danser heeft jaren gestudeerd aan een dansacademie,” zegt Andonis, “om uiteindelijk dit fysieke en hoge niveau te kunnen controleren en definiëren.” 
 
Emotie 
Andonis was als kind introvert en verlegen. Op de vraag of dit misschien te maken heeft met het feit dat hij in zijn werk de grenzen en uitdagingen op zoekt zegt hij: “Het zou best kunnen dat mijn choreografieën zo bewegelijk, zo vitaal en ‘outgoing’ en maximaal zijn om die reden. Ik was namelijk als kind niet heel erg sociaal, erg verlegen en introvert. Indirect worden door middel van de choreograaf in mij, mijn verlangens en energieën geuit, die ik wellicht niet heb kunnen vatten en uiten op een organische manier in mijn jeugd.” 
 
In zijn choreografieën zit veel emotie. Een dans kan heel technisch zijn en volgens Andonis is er vanwege die uitdaging altijd wel een emotie die naar voren komt. Hij legt uit: “Door de uitdaging in dans word je alert en worden je zintuigen als het ware open gezet en dit creëert emotie. We zijn geneigd om emoties met name te koppelen met gevoel of met interactie met anderen, maar de diepste emotie die je bereikt met dans is de innerlijke connectie met jezelf. Daarom is dans een hele goede manier om dingen naar de oppervlakte te drijven. En dit komt omdat de uitvoering vaak veel van je vraagt en niet alleen op een theatrale manier. Want met een theatrale manier worden emoties vaak op een hele directe manier getoond aan het publiek, maar in moderne en abstracte dans zitten emoties die als het ware vragen aan het publiek om een verbinding te maken met de dansers.” 
 
Hoogtepunt 
Op de vraag wat zijn eigen hoogtepunt tot nu toe is, geeft Andonis aan dat hij in feite alles in zijn carrière als een hoogtepunt ziet. “Bij alles wat ik doe is het elke keer op dat moment mijn persoonlijke vertaling van iets. De afgelopen twintig jaar waren voor mij een hoogtepunt als geheel. Ik voel me gelukkig en gezegend dat ik mag en kan blijven werken als choreograaf. Het kost veel energie en discipline natuurlijk en je hebt een beetje geluk nodig, maar ook inspiratie. Het feit dat ik choreograaf ben geworden en dat ik al zoveel jaren heb mogen werken met zoveel dansers over de hele wereld, is iets wat ik nooit had durven dromen en dát is voor mij al het hoogtepunt.”