Wanneer wist u dat u danser wilde worden? 

„Als jongen wilde ik acteur worden. Dat veranderde in 1978 toen ik John Travolta zag dansen in de film Saturdaynightfever. Mijn god, die energie, dat plezier, die virtuositeit! Ik ben meteen op jazzballet gegaan en heb me vervolgens aangemeld voor de vooropleiding van de Dansacademie. Zo is het gekomen.” 

Een late roeping voor een danser, u was al 17. 

„Ik was laat, dat is waar. Hoe eerder je begint, hoe beter je je kunt ontwikkelen. Maar goed, het is me toch gelukt. „Ik was, moet ik eerlijk zeggen, geen technisch virtuoos danser. Mijn kracht lag vooral in mijn inlevingsvermogen. In die zin ben ik toch een beetje een acteur geworden.” 

Dansen is een fysiek zwaar beroep, waarvoor je veel moet laten. Nooit eens de bloemetjes buiten zetten. Waarom zou je dat willen? 

„Wil je een fitte, sterke danser zijn, dan moet je op tijd naar bed en van drugs en drank afblijven. Ik heb dat nooit moeilijk gevonden. Het was voor mij ook geen offer. Maar voor de nieuwe generatie is dat niet meer vanzelfsprekend. „In mijn huidige functie moet ik het jonge mensen weleens uitleggen: wil je danser worden, dan zijn dit de consequenties. Discipline en doorzettingsvermogen zijn onontbeerlijk.” 

Zonder doorzettingsvermogen had u hier niet gezeten. U kreeg in 2013 een hersenbloeding en belandde in een rolstoel. U heeft uzelf helemaal moeten terugknokken. 

„Dat is waar. Maar het is inmiddels tien jaar geleden en ik wil het er niet steeds weer over hebben. Laatst vroeg iemand op de sportschool: ‘Jij bent toch die jongen die die hersenbloeding heeft gehad?’ „Ik dacht toen: dit is de allerlaatste keer dat ik daarop wil worden aangesproken. Ik wil het niet met me mee blijven slepen.” 

Mag ik toch vragen of het uw leven heeft veranderd? 

„Het heeft mijn perspectief veranderd. Ik ben meer gaan relativeren. Elke ochtend bij het ontwaken, denk ik: jee, ik ben er weer, ik mag weer leven en mooie dingen doen. Ik ben nog meer vanuit mijn hart gaan leven. En werken. Natuurlijk laat zo’n hersenbloeding sporen achter. Ik ben gevoeliger geworden voor prikkels, voor veel geluid, drukte. Ik heb geen filter meer. Maar ik heb geleerd met die beperkingen om te gaan.” 

Sinds 1989 geeft u leiding, eerst aan het Introdans Ensemble voor de Jeugd, en sinds 2005 aan geheel Introdans. Mist u het dansen niet? 

„Als ik zeg dat ik het mis, klinkt dat meteen heel zwaar, maar ik mis het wel. Weet je, ik kreeg de kans door te groeien in de dans wereld en daar ben ik heel dankbaar voor. Ik ben begin jaren 90 gestopt met dansen, niet lang voordat er sowieso een natuurlijk einde aan zou zijn gekomen. Door in het vak te blijven, zij het in leidinggevende functies, heb ik de droom van die jongen van 17, nooit hoeven loslaten. Het vervult me nog steeds in grote mate.” 

U heeft zich nooit aan choreograferen gewaagd, het allerhoogste in de danswereld. Waarom niet? 

„U vergist zich, ik heb eind jaren 80 choreografieën voor het jeugdensemble gemaakt, zoals Pippi en Jungle. Maar uiteindelijk vond ik mezelf geen choreograaf. Anderen zijn daar beter in. En je moet doen waar je goed in bent. Mijn talent lag op het vlak van leidinggeven, van netwerken en met mensen bezig zijn.” 

Wat doet een artistiek directeur eigenlijk? 

„Ik zeg altijd: alles wat jij ziet als je een voorstelling van Introdans bezoekt, is door mijn handen gegaan. De dansers zijn door mij aangesteld, ik heb de balletten uitgekozen, ik ben eindverantwoordelijk voor de kostuums en het lichtontwerp, enzovoort. „Daarnaast heb ik de dagelijkse leiding over de artistieke voortgang van het gezelschap, het niveau van de groep, de blessure begeleiding. En ik ontwikkel 

nieuwe ideeën voor voorstellingen, wat een continue bezigheid is. Zie het als het bakken van een taart, maar dan heel langzaam. Slow baking.” 

Wat is er veranderd in de dans wereld in de veertig jaar die u meedraait? 

„Heel veel. De mentaliteit van dansers is nu anders. Ze kennen de cao beter dan wij vroeger. Voor ons draaide het alleen om dansen, niet om regeltjes. Ook hoppen dansers om de twee, drie jaar naar andere gezelschappen. Ze zijn minder honkvast geworden. Maar 

wat vooral is veranderd: het conceptuele, moderne dansen rukte op.” 

Wat is dat? 

„Stel je een dansvoorstelling voor met veel drukke gebaren en veel tekst, waarbij de techniek van het dansen niet meer voorop staat. Ik zou het liever ‘bewegingstheater’ willen noemen. Ik ben daar geen liefhebber van. Bij Introdans gaat het eerst en vooral om de schoonheid van de dans, om de klassieke techniek. Dat mag wat mij betreft zo blijven.” 

Waar haalt u uw inspiratie vandaan? 

„Uit schoonheid. Ik heb moeite met lelijkheid. Schoonheid zit niet alleen in perfectie, het kan ook zitten in de wijze waarop iets of iemand ontroert. Ik moet ontroerd raken. Ik ben blij dat ik mij na veertig jaar nog steeds door schoonheid kan laten overweldigen.” 

U bent een harde werker. Heeft u nog een leven naast Introdans? 

„Ik maak deel uit van een zelfgekozen familie van mensen die me dierbaar zijn, met wie ik veel tijd doorbreng en in wie ik veel investeer, zeker sinds mijn hersenbloeding. Gisteren hoorde ik dat Hans Focking, een van de oprichters van Introdans, uit het leven is gestapt. Hij was eenzaam en vond het leven te moeilijk. Hartverscheurend. Dat wil ik niet meemaken. Ik heb periodes gehad dat ik alleen maar werkte. Dat zal me niet meer overkomen.” 

Valt er verder nog iets te wensen? 

„Een eerlijker verdeling van subsidies over de dansgezelschappen. Meer geld naar de provincie. Wij moeten het met vele miljoenen minder doen dan de gezelschappen in Amsterdam en Den Haag. Maar ik denk dat daar nu verandering in gaat komen. Ik hoor vanuit de Raad voor Cultuur geluiden die me positief stemmen.”