Regina van Berkel

Regina van Berkel (Den Haag, 1969) is al 25 jaar freelance choreografe en kostuumontwerperster. Haar werk kenmerkt zich door een eenheid en gelijkheid tussen klank, beeld, ruimte, muziek en beweging. Een diversiteit die wordt gedefinieerd door een zeer persoonlijke manier van werken met elk individu in een ruimte die voortdurend herkristalliseert. Haar bewegingstaal bestaat uit een subtiele en bijzondere balans tussen rust en energie, maar ook bizarre en gestileerde momenten.

William Forsythe

Als danseres bij het Ballett Frankfurt van William Forsythe (van 1993 tot 2000) ontdekte Regina van Berkel haar eigen choreografische behoeften en capaciteiten. “Het werk van William Forsythe kwam altijd tot stand in nauwe samenwerking met zijn dansers. Hij gaf ons voortdurend opdrachten, uiteenlopende onderwerpen en filosofische gedachten, die wij omzetten in bewegingsmateriaal. Ik merkte dat ik mezelf in deze manier van werken volledig kon ontwikkelen”, zegt Van Berkel.

Samuel Wuersten, artistiek directeur van het Holland Dance Festival, merkte deze vaardigheden op bij Van Berkel en vroeg haar in 1998 een solo voor het festival te maken om haar eigen choreografische taal een platform te geven, los van het Frankfurt Ballett. De solo, die ze zelf danste, werd bekroond met de Zilveren Theaterdansprijs van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties. Vanaf dat moment ging haar choreografische ontwikkeling snel vooruit. Van Berkel begon te choreograferen voor andere dansers en creëerde al snel een volledig programma bij PACT Zollverein Essen in samenwerking met haar partner, decor- en lichtontwerper Dietmar Janeck.

In 2000 nam ze de beslissing om zich volledig aan het choreograferen te wijden. Sindsdien maakte ze producties voor Pretty Ugly Dance Company, Augsburg Ballett, Hagen Ballett, Koblenz Ballett, het Portugese Gulbenkian Ballet, het Zweedse Göteborg Ballet, het New York Cedar Lake Contemporary Ballet en Nederlands Dans Theater I.

Virtuoze en complexe werken

Van Berkel kreeg tussen 2009 en 2013 de kans om diverse creaties te maken voor het ballettmainz en het Ballett am Rhein. Twee van deze creaties, Memory of a Shape en Frozen Echo, virtuoze en complexe werken voor een groot ensemble van dansers, werden toegevoegd aan het repertoire van Introdans in 2017 en 2018, wat in 2020 weer leidde tot een nieuw werk voor Introdans.

Van Berkel omarmde alle beperkingen die de pandemie veroorzaakte en slaagde erin het publiek en de dansers in de Eusebiuskerk in Arnhem te verenigen met de performance-installatie sustained resonance door middel van een verfijnd concept. Met in a reflective landscape ontwikkelde zij een theatrale versie van deze installatie.

Met haar project TakeSHORTimpro, ondersteund door Neustart Kultur, ontwikkelde ze in 2021 een improvisatieplatform met bijzondere artiesten uit haar werkveld. Dit platform biedt haar de mogelijkheid om impulsieve bewegingservaringen en structuren te creëren die schetsen vormen voor haar verdere creaties, bijvoorbeeld in haar nieuwe choreografieën Expressive Slide en They, Them in 2023 bij het Oldenburgisches Staatsballett.

Ruimte creëren voor creativiteit

Van Berkel gaat in haar werk nooit uit van een specifieke formule of stijl. Met elk nieuw project inspireert en daagt ze zowel de dansers en musici als het publiek uit: “Ik ben benieuwd naar wat zich op dat moment ontwikkelt bij de dansers en hun persoonlijkheden, ervaringen en technische talenten. Ik daag ze graag uit, en mezelf, om uit de comfortzone te stappen en ruimte te creëren voor creativiteit.” Om deze vrijheid mogelijk te maken gaat onderzoek, een intensieve uitwisseling van ideeën en inspiratie, vooraf aan deze conceptontwikkeling die door de jaren heen met Dietmar Janeck is ontstaan. “De veranderde ruimte van het toneel door het decorontwerp heeft een grote creatieve invloed, die mijn choreografische bewegingen enorm inspireert en soms zelfs beperkt, wat ik ervaar als een zintuig openende verrijking”, zegt Van Berkel.

Met grote passie ontwikkelt Van Berkel zelf de concepten en ontwerpen voor de kostuums voor al haar choreografische werken.

Jonge talenten

Daarnaast werkt Van Berkel altijd graag samen met jonge talenten van verschillende dansacademies, zoals Codarts in Rotterdam, de Frankfurt University of Music and Performing Arts, de University of the Arts in Zürich of aan producties voor tal van kunstplatforms en dans- en muziekfestivals in Duitsland, Zwitserland, Canada en Nederland, onder meer voor het Holland Dance Festival, het Swiss Steps Festival, maar ook voor het Gelderse NJO Muziekzomer Festival.

Met het einde van de pandemietijd in 2022 gaf ze met haar nieuwe creatie Cosmic Rays een unieke kans aan 40 jonge talenten van de Accademia Nazionale di Danza in Rome.

Belangrijke muzikale samenwerkingen voor Van Berkel waren met de componisten Gerard Brophy en Theo Verbey, die elk nieuwe composities hebben geschreven voor een aantal van haar choreografieën, en met Louis Andriessen, die werd beschouwd als een sleutelfiguur in de hedendaagse Nederlandse muziekscene. “Ik zie de dansers en de musici als een eenheid in de ruimte. Dit op het toneel te ontwikkelen is voor mij altijd een spannende uitdaging.”

Danscarrière

Van Berkel volgde haar dansopleiding aan de voormalige jeugdopleiding van het Nederlands Dans Theater onder leiding van Ivan Kramer en aan de Rotterdamse Dans Academie. Ze begon haar danscarrière in 1989 bij Djazzex in Den Haag, danste bij Jan Fabre in Antwerpen en vertrok in 1992 met een beurs naar New York om zich verder te ontwikkelen als danseres. Tegelijkertijd ontving zij de Aanmoedigingsprijs van Stichting Dansersfonds ’79’. Ze bereikte haar doel om als danseres te gaan werken bij William Forsythe’s Ballett Frankfurt in 1993, waar ze tot 2000 als solist met volledige toewijding betrokken was bij vele creaties. Na deze fase werkte ze samen met Saburo Teshigawara in Tokio voordat ze zich volledig wijdde aan de ontwikkeling van haar eigen dans- en choreografische taal.

Choreografieën van Regina van Berkel op het repertoire van Introdans:
Memory of a Shape (2017), Frozen Echo (2018), sustained resonance (2020), in a reflective landscape (2020), Midzomernachtsdroom (2022), Daily Hero (2024).