Jiří Kylián

De naam van Jiří Kylián (Praag, 1947) is onlosmakelijk verbonden met het Nederlands Dans Theater, waarvan hij bijna 25 jaar artistiek directeur was en dat hij tot grote internationale hoogten bracht. In 1973 maakte hij, als gastchoreograaf, zijn eerste creatie voor de groep in Den Haag, Viewers. Inmiddels staat de teller op 75 choreografieën voor het Nederlands Dans Theater, plus zo’n twintig werken voor andere gezelschappen.

Kyliáns oeuvre

Binnen Kyliáns oeuvre zijn verschillende stijlperioden te onderscheiden. Wereldberoemd werd hij in de jaren zeventig en tachtig met zijn neoklassieke choreografieën met folkloristische motieven, sterk emotioneel, en vol virtuoos, soepel partnerwerk. In de jaren negentig werd zijn vocabulaire grilliger, weerbarstiger, er was vaker sprake van duistere emoties en onbehagen. Gaandeweg werd zijn danstaal weliswaar soberder – met invloeden van Japanse, minimalistische esthetiek – maar niet minder complex. Elke beweging lijkt bij Kylián vanuit een innerlijke emotie te komen, waarbij elk detail, hoe watervlug en flitsend ook, getuigt van een ingehouden spanning en een volkomen beheersing.

Carrière: van Praag naar Den Haag

Kylián volgde zijn dansopleiding aan de school van het Nationale Ballet en het conservatorium in zijn geboortestad Praag. In 1967 kreeg hij een studiebeurs voor The Royal Ballet School in Londen. Na zijn opleiding danste hij bij het Stuttgarter Ballett, waar hij ook zijn eerste balletten creëerde. In 1975 werd hij, na drie gastchoreografieën in Den Haag te hebben gemaakt, artistiek directeur van het Nederlands Dans Theater, aanvankelijk samen met Hans Knill.

Overweldigend succes

Met het overweldigende succes van Sinfonietta (1978) zette Kylián het gezelschap internationaal op de kaart. Kylián was ook verantwoordelijk voor de oprichting van juniorengezelschap NDT2 en van het in de wereld unieke (maar inmiddels opgeheven) NDT3, dat de specifieke kwaliteiten van ‘oudere’ dansers voor het voetlicht bracht. In 1999 droeg Kylián de artistieke leiding van het Nederlands Dans Theater over, maar hij bleef nog tot 2009 als huischoreograaf aan het gezelschap verbonden. Tegenwoordig richt hij zijn focus meer op kleinschalige projecten.

Werk van Kylián bij Introdans

Werk van Kylián wordt door prestigieuze gezelschappen over de hele wereld uitgevoerd, waaronder het Stuttgarter Ballett, Ballet National de l’Opéra de Paris, het Bayerisches Staatsballett in München en het Tokyo Ballet. Introdans heeft tot nu toe veertien werken van de meesterchoreograaf op het repertoire. In de seizoenen 2006/07 en 2010/2011 danste het ensemble twee complete Kylián-programma’s onder de titel KYLIÁN4KIDS, waarvan het eerste de Zilveren Krekel in de categorie Meest Indrukwekkende Productie won.

Het jubileumprogramma JARIG, in najaar 2014, was ook een compleet Kylián-programma, met daarin de Introdans-première van Trompe l’Oeil en de complete versie van Kinderspelen. In 2017 voegt Introdans het wonderschone ballet Lieder Eines Fahrenden Gesellen toe aan zijn repertoire en wijdt de voorstelling END OF SEASON volledig aan de meesterchoreograaf. In 2018 volgt de choreografie Dream Time. In het voorjaar 2018 danstte het gezelschap wederom een compleet Kylián-programma met KYLIÁN4ALL, waarin ook Chapeau op het repertoire wordt genomen. In 2021 wijdt Introdans het jaarlijkse Kerstgala volledig aan het werk van Kylián.

Voor zijn grote verdiensten voor de dans kreeg Kylián talloze belangrijke onderscheidingen, waaronder een Sir Laurence Olivier Award, een Eremedaille van de president van Tsjechië, de benoeming tot Chevalier du Legion d’Honneur van Frankrijk, een Golden Lion for Lifetime Achievement van de Biënnale in Venetië, een Eremedaille in de Huisorde van Oranje voor Kunst en Wetenschap en een Lifetime Achievement Award van het Tsjechische ministerie van Cultuur. In 1995 werd hij geridderd in de Orde van Officier van Oranje Nassau.