12 september 2025
door Joost Groeneboer

‘Is het allemaal niet te gortig? Er is een overvloed aan alles.’ Roel Voorintholt stelt bij Introdans een prikkelarm programma samen. Ruim 10 jaar nadat hij zelf door een hersenbloeding werd geveld. Nog één keer doet Roel zijn verhaal.

Eigenlijk wilde je het niet meer over je hersenbloeding hebben…‘Ja. Dat moet ik even uitleggen. Ik beweeg veel, bewegen is in mijn toestand essentieel. Na het revalideren vroeg een jongen me op de sportschool: ‘Ben jij niet die man met die hersenbloeding?’ Dat had ie in de krant gelezen. Ja, maar ik ben zoveel meer dan dat. Sindsdien wil ik het niet meer over mijn hersenbloeding hebben in de media.’

Het prikkelarme programma datje nu hebt samengesteld, was dat een lange wens?
’Less is More is ontstaan toen ik weer terugkeerde op deze aardbol. Toen ik na een jaar opnieuw naar het theater ging en voorstellingen van Introdans en andere groepen zag, werd ik daar heel blij van. Het voelde een beetje als thuiskomen. Maar tegelijkertijd viel het me op dat alles zo druk was. In de wereld en op het podium. Als je een ander soort hersens hebt dan een gemiddelde Nederlander, komt alles veel harder binnen, ervaar je de prikkels anders. Geluid is heel luid en kleuren zijn heel erg kleuren. Alles is intenser. Het goede nieuws is dat ik er na ruim tien jaar nauwelijks meer last van heb. Maar er zijn zo veel prikkels. Iedereen heeft daar last van, niet alleen mensen met hersenletsel. Tijdens mijn loopbaan heb ik ook dansstukken gezien en gemaakt waar ik ter plekke rustig van werd. Dus dacht ik: ik ga een programma samenstellen met bestaand en nieuw werk waarin het thema less is more centraal staat. Een voorstelling waarbij je na afloop kalm en blij de zaal verlaat. Ik ben benieuwd hoe het Introdanspubliek er straks op reageert.’

Normaalgesproken probeer je het publiek juist te prikkelen.
‘Ja, Selon désir van Andonis Foniadakis een paar jaar terug bijvoorbeeld was een wervelwind van energie. Prikkelen kan met humor en goede dans, maar ook met poëzie en rust. Lucinda Childs zit in het programma van Less is More met Canto Ostinato, een minimalistisch stuk dat het uiterste van de dansers vergt, maar voor het publiek juist een meditatieve werking heeft. En voor de derde maal dansen we Squares van Hans van Manen, op muziek van Erik Satie.

Het nieuwe stuk van Fernando Melo is alsof je naar een vertraagde film kijkt. Bijzonder is dat onze buren, de Arnhemse Fillip Studios, het decor ervoor hebben ontworpen: een enorme stang, denk aan een balletbar, die als je hem aanraakt licht geeft en geluid maakt. Mmmmmmm, een hele diepe mooie rustige toon die in je hoofd blijft hangen en waar je rustig van wordt. Zo werkt het bij mij in ieder geval.

Bij de repetities kon ik het niet nalaten me af te vragen: moet er nog beeld bij? Een projectie van kabbelend water of zo? Maar elke keer als ik iets bedenk, kijk ik mezelf streng aan en zeg: Roel! Het thema is less is more. Dus niet te veel bedenken, anders wordt het weer teveel!’

‘We sluiten af met een nieuw werk van het Italiaans-Spaanse choreografenduo Igor Bacovich en Iratxe Ansa, een stuk met een wat grotere bezetting. En waar ik zelf vooral naar uitkijk is Fractus V van Sidi Larbi Cherkaoui. Dat maakt voor mij de cirkel rond. Toen ik omviel in 2013, dansten we zijn Orbo Novo, dat mede gebaseerd is op impressies van een neuroloog die zelf een hersenbloeding kreeg.

Voor Fractus V gebruikt Cherkaoui de filosofie van Alan Watts over het loslaten van zorgelijke gedachten. Geen tijd verspillen met wat achter je ligt of nog niet is gebeurd. Breken met die eindeloze gedachtestroom van ‘wat als’. In het stuk reflecteren de dansers met hun lichaamstaal en handgebaren op de woorden van Watts. Er zit een fragment in waarin de dansers iets vertellen over de werking van het brein. Over datje gedachten soms met je weglopen. Maar het zijn gedachten en niet de realiteit. En gedachten kun je ook weer sturen. Zo van: ik wil die gedachten niet, ik wil rust in mijn hoofd.
Het zijn maar 5 of 6 minuten, maar ik wilde het er per se in hebben.
Life changing klinkt misschien wat groot, maar het feit dat je er bewust van bent datje je gedachten kunt reguleren, datje kunt trachten door meditatie de rust te bewaren, vind ik fascinerend. Ik ben nu nog aan het nadenken: hoe kan ik Watts’ tekst ook in het programmaboekje zetten? Hoe kun je mensen inspireren dat ze op een andere manier met die enorme hoeveelheid prikkels en gedachten omgaan?

Dat vind ik een spannende reis.’

Een prikkelarme voorstelling, waar moet die volgens jou aan voldoen?
‘Er is geen receptenboek voor een prikkelarme voorstelling. Er zijn theaters die prikkelarm programmeren, wat betekent dat de gasten dan apart naar binnen gaan of een aparte ruimte hebben in de pauze. Er zijn eindeloos veel mogelijkheden.
Een prikkelarme voorstelling moet een bepaalde harmonie hebben. Niet elke 20 seconden ander licht of andere muziek. Het mag een beetje kabbelen. Als wolken die langzaam voorbijdrijven. Dus geen storm, geen gele orkaan. Dat probeer ik ook in de kostumering en in het decor, gewoon niet te druk. Less is More gaat vooral over de dingen weglaten.’

Wat wil je het publiek meegeven?
‘Pas als bepaalde lichaamsfuncties uitvallen, besef je wat het betekent om te kunnen bewegen, te kunnen dansen en te kunnen denken. Vaak moet er iets naars gebeuren, voor je het goede omarmt. Ik hoop dat mensen bij het zien van Less is Moi’e blij zijn dat ze dat nog mogen meemaken. Ik zou graag willen dat er iets meer positiviteit is. Daar probeer ik op mijn manier met Introdans een duwtje aan te geven. Ik probeer sowieso altijd eenheid te creëren, niet te extreem, zodat je zelf je verhaal kunt maken en meedromen.’ ?

Less is More gaat 20 september in première in Theater Amphion Doetinchem en toert daarna door Nederland.